Op zondag 20 oktober kwamen we samen met de gemeenschappen van de Emmaüsparochie voor onze jaarlijkse startviering. Die was dit jaar opgebouwd rond het thema ‘Elkaar dienstbaar’.
Tijdens onze Emmaüsmeeting hadden we het eerst samen over ‘Liturgie vieren’. Daarin gaf zuster Elizel bijgevoegde getuigenis van hoe zij liturgie beleeft.
“Mijn achtergrond
Ik ben Elizel uit de Filippijnen. Als Filippino’s kunnen we met trots zeggen dat 90% van de bevolking christen is waarvan de meerderheid katholiek. Ik ben opgegroeid in een katholiek gezin waar we elke zondag naar de kerk gingen, samen baden, deelnemen aan de “blokrozenkrans”. Het delen van het Bijbelse geloof maakte zo deel uit van mijn opvoeding. En toch, tot mijn ongeloof, was mijn familie tegen mijn intrede in het klooster bij de zusters Missionarissen, hier gekend als de Zusters van de Jacht te Heverlee (ICM). Na 3 jaar engagement als ICM zuster in de Filippijnen werd ik naar Afrika gezonden. In Tsjaad ervaarde ik hoe de katholieke gemeenschappen (BEC) samenwerkten om hun geloof te verdiepen en door te geven aan hun kinderen. In Kameroen is de katholieke missie (de kerk, de school, het kliniek of het ziekenhuis en de pastorij) het referentiepunt van het leven. Tijdens mijn 19 jaar missie ervaring was inculturatie niet zo’n uitdaging, maar wel in het begin omwille van de taalbarrière. We hebben bijna dezelfde manier van vieren, bidden, onderwijzen en inspireren. Alleen de taal en de uitdrukking veranderen. In alle omstandigheden “maakt God altijd iets nieuws” – ik werd altijd uitgenodigd om te VERTROUWEN! Vertrouw op God en geloof in het proces dat God aan het werk is!
Mijn inculturatie in België, in het bijzonder de gemeenschap Mechelen – Coloma ging haar eigen weg.
In het begin, was alles nieuw, ik was gefascineerd door bijna alles. Het was allemaal WOW voor mij! De creativiteit: van de sfeer van de kerk die steeds in lijn is met het thema van elke viering, de liturgie vooral het team dat achter de liturgie staat, de deelname van de gemeenschap in het zingen, in het helpen, in hun inzet (Advent en Vasten, Samana, enzv). Omdat ik deel uitmaakte van het parochie ploeg, wilde ik graag van hen leren. Ik stond open voor alle mogelijkheden die Gods zending mij biedt.
- Coloma – Een gastvrije gemeenschap
2 of 3 mensen die achteraan stonden om de gemeenschap te begroeten en welkom te heten, voegden warmte toe aan de viering. En daar voelde ik me “thuis”. Doen ze dit omdat het deel uitmaakt van hun taak als “liturgist”?
Ik herinnerde me dat op een zondag, toen ik nog nieuw was en nog worstelde met de taal, mevr. Julienne naast me kwam zitten. Ze zei tegen me: “Ik wil naast je zitten omdat je alleen bent en als je het niet begrijpt, zal ik het je graag uitleggen”. Een eenvoudig gebaar betekent veel. Naarmate de tijd verstreek, merkte ik dat het inderdaad deel uitmaakt van de Coloma-traditie om elkaar te verwelkomen – de vreugde om elkaar te zien. Een eenvoudig gebaar is een teken van liefde en verbindt. - Ik werd en word geconfronteerd met contrasten als onderdeel van mijn integratie en inculturatie hier in België.
Contrasten:
– Van een kleine kerk (je moet vroeg komen om een zitplaats te hebben) naar een grote kerk waar veel stoelen leeg zijn. Waar zijn de anderen? Waar zijn de jonge gezinnen? De jongeren? De kinderen?
– In Afrika of in mijn land begint de mis wanneer de priester aankomt. Er zijn veel priesters. Maar hier, wat zal de toekomst van de kerk zijn als er nog weinig priesters zullen zijn? Ik ben blij dat verantwoordelijke leken deelnemen aan de voorbereiding van de viering, niet alleen van de liturgie maar ook van de diakonie, catechese, enz.
– hun engagement. ‘Zie, Ik maak alles nieuw!’ Apok.21,5 - Liturgie van het Woord en van het Eucharist en symbolen
- De Coloma-gemeenschap raakt niet uitgeput van mooie ideeën en creatieve vieringen, dankzij de teams die echt hun tijd en talenten aanspreken om dit mogelijk te maken. Mag ik vragen of we al zo vertrouwd of misschien wel zo moe zijn van de rijkdom van onze Bijbel dat we op zoek gaan naar andere, niet-bijbelse lezingen? Hebben wij geen missie om het Evangelie te verkondigen?
- Symbolen die mij vertrouwd en dierbaar zijn, verdwijnen beetje bij beetje of worden veranderd.
“Doop hen in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest”…Het kruisteken is een teken dat we als katholieke christenen volgelingen van Jezus zijn. Het is een teken van ons discipelschap. Laten we ons meer bewust zijn om het kruisteken niet te vergeten aan het begin en aan het einde van ons gebed/Eucharistievieringen. - Wat is het doel van het tabernakel? Zijn de hosties geconsacreerd? Hoe komt het dat ze al op het altaar stonden? De manier waarop het werd gegeven, ik kon nauwelijks horen wat zij of hij zei tijdens het geven van de communie dat ik soms moest liplezen in plaats van naar het “Lichaam van Christus” te kijken. Zijn we er niet van overtuigd dat het Christus is die we met anderen delen? De eerste keer dat ik het “brood om van te leven” hoorde in plaats van het vertrouwde woord “het lichaam van Christus”, zei ik spontaan “Dank u wel! Veranderingen die niet goed worden uitgelegd, zorgen voor verwarring.
- Toen woonden wij nog in Leuven Berlaine en ik, hebben een gebedsdienst bijgewoond buiten Leuven, en we hebben daar een echtpaar uit Mechelen ontmoet. Ik was blij toen ik ze weer tegenkwam tijdens de zondagse mis/gebed hier in Coloma. Maar de laatste tijd heb ik ze niet meer gezien. En toen we elkaar weer tegenkwamen bij een gemeenschapsgebed buiten Mechelen, vroeg ik hen waarom ze niet meer naar Coloma kwamen? “We verlangen ernaar ons te verbinden met onze rijke katholieke traditie…” Ik geloofde dat ieder van ons op zoek is naar een diepe ontmoeting met God. Het is jammer dat ze zijn vertrokken zonder een kans te hebben gehad om met de gemeenschap in dialoog te gaan – misschien zullen zij en de grotere gemeenschap door hun zoektocht meer verlicht worden door de Heilige Geest over wat het beste is om te doen.
Ik ben ook een creatief persoon, maar op een gegeven moment betrapte ik mezelf erop dat ik me op weg naar huis na de mis afvroeg: heb ik de zondagsmis bijgewoond? Waar was je Jezus? Heb ik deelgenomen of was ik slechts een consument van de mis? Is het mogelijk dat we na de communie een moment van stilte creëren? Want ik geloof dat “Stilte Gods eerste taal is, al het andere is een slechte vertaling.”
Op een late avond toen ik naar huis ging, voelde ik plotseling de leegte in mij en toch nam ik gewoon deel aan een processie en gebed waar velen bij aanwezig waren en energie van kregen door het succesvolle resultaat. Ging het allemaal om de creativiteit? Ik was op zoek naar iets diepers. Terwijl ik door de donkere straat liep, op een koude winderige avond, betrapte ik mezelf erop dat ik tegen mezelf zei: huil niet, Elizel, je kunt het! Ik dacht dat ik een persoonlijke en gemeenschappelijke ontmoeting met God had, maar hoe komt het dat ik me zo alleen en leeg voelde? Heb ik iets gemist? Oh God, waar bent U? Kom me te hulp!
Een groot filosoof zei: “Gooi geen vuil water weg met de baby erin”.
Ik kom net van 3 maanden vakantie. Ik had de kans om enkele vieringen bij te wonen waar ik “thuis” ben, in de Filippijnen en ook in Californië. Ik was zelf verbaasd om te zien dat de kerk vol was en dat Amerikanen knielden tijdens de consecratie. Ik voelde me thuis omdat ik de vertrouwde stroom van de mis zag en hoorde – ik voelde me verbonden met de Universele Kerk. Ben ik conservatief of progressief? Het maak niet uit.
En nu?
Liturgie gaat niet over hoe mooi of hoe creatief we het doen, want het gaat niet over “ons” maar het gaat over God, over Jezus Christus. Paus Franciscus zei ooit dat de heilige liturgie een persoonlijke en gemeenschappelijke ontmoeting met God is.
Laten we, terwijl we samen zoeken naar de diepere betekenis van ons geloof in God, ook “out of the box” blijven denken. Zo creëren we meer ruimte voor een persoonlijke en gemeenschappelijke ontmoeting met God telkens als we samenkomen. Laten we zoeken en vinden wat nodig is – om altijd terug te gaan naar de Bron van dit alles – God die LIEFDE is door en met Jezus en de Heilige Geest. Paus Franciscus zei dit herhaaldelijk tegen de jongeren tijdens de Wereld Jongeren Dag in Lissabon – Geloof dat God van je houdt. En tijdens zijn bezoek hier in België: 3 dingen resoneren in mijn hart – verkondig het Evangelie, wees Blij en onze God is een Barmhartige God.
Wat mijn innerlijke tocht betreft, toen ik begon te vergelijken tussen wat er vroeger was en wat er nu is, nam de spanning toe. Ik zit of hang ergens tussenin. Ik laat niet graag los wat vertrouwd is en weiger de nieuwe dingen zo maar te omarmen. Ik houd vast aan de “niet-onderhandelbare” dimensie van mijn geloof. Ik bevind me in de tussenruimte. Maar tegelijkertijd is er ook een sterke uitnodiging om los te laten en het onbekende te omarmen. Het vereist ook sterven van mijn kant. Net als jij moet ik God vertrouwen: “‘Zie, Ik maak alles nieuw!’ Apok.21,5.
En nu, wereldmissiezondag, onze “Katholieke Kerk heet missie” trouw aan de opdracht van Jezus: “Gaat uit over de hele wereld en verkondig het evangelie aan heel de shepping.”
Zr. Elizel Achacoso, icm
20/10/2024